Meyan Balı ile ilgili Merak edilenleri Şanlıurfa 63 Sordu

Şanlıurfa 63 Haber Muhabiri; Urfa'da meyanbalı üretimi ve satışını yapan Mehmet Emin Zonturlu ile röportaj yaptı

Şanlıurfa 63 Haber Muhabiri; Urfa’da meyanbalı üretimi ve satışını yapan Mehmet Emin Zonturlu ile röportaj yaptı

Uzmanların da tavsiye ettiği meyan balı şerbeti Şanlıurfa’da halk arasında (yöresel kola) olarak biliniyor. Kentin çeşitli noktalarında meyan balı şerbeti satan esnaf; “Böbrek doktoru, kabızlığı önler, karaciğeri korur” gibi söylemlerde bulunarak satışlarını gerçekleştiriyor. Vatandaşlar da, “Biz kentimize özgü olan bu meyan balı şerbetini çok seviyoruz, birçok hastalığa çözüm olduğunu biliyoruz. Hem havalarda sıcak olduğu için günde en az 1-2 bardak tüketmeye çalışıyoruz.

Sizi tanıyabilirmiyiz ?

Şanlıurfa doğumluyum. Baba mesleğim meyan şerbetçilik. 110 senedir, 70 sene babam yaptı 40 senedir de ben yapıyorum.

Meyan Şerbeti Neden Yapılır?

Meyan kökünden yapılır. Bizim meyan kökü Fırat kenarından aldığımız bir meyan köküdür.  Kendimiz döğüyoruz, kendimiz üretiyoruz, kendimiz yapıyoruz.

Kökü Alırken Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?

Alırken, toplarken köylüler topluyor. Sadece Fırat kenarından, siyah kumdan geçen meyan köküne dikkat ediyoruz. Tarlalarda yetişen meyan şerbetini kullanmıyoruz, onlar bize olmaz.

Meyan Şerbetinin Faydaları Nelerdir?

Bağışıklık sistemini güçlendirir. “Ses kısıklığına iyi gelir, balgam sökülmesi, öksürük gibi rahatsızlıklar için de kullanılır. Ateş düşürücü ve hücrelerdeki tahrişe bağlı ağrıları azaltıcı etkisi de vardır. İdrar söktürücü etkisi de bulunan meyan kökü, midedeki ülser, gastrit gibi mide hastalıklarına fayda sağlar. Kabızlığa karşı da iyi gelen meyan kökü, kramp çözücü olarak da kullanılabilir. Meyan kökü siroz gibi karaciğer hastalıklarına fayda sağladığı gibi akne, sivilce, sedef hastalığı gibi ciltte oluşan problemler için de meyan kökü kullanılabilir.”  “Ağız içindeki yaralar için de meyan kökü gargara yapılarak faydalı olabilir. Tansiyonun düzene sokulması ve addison hastalığı için de meyan kökü ile tedavi sağlanabilir. Birçok kişinin yakındığı peptik ülsere karşı koruma sağlar. Böbrek üstü bezi hastalıklarına karşı kullanılması da meyan kökü faydaları arasındadır. Hormonal dengesizliklere karşı kullanılabilir. Karaciğeri korur. Kışın sıkça karşılaştığımız hastalıklardan olan soğuk algınlığı, grip, nezle, bronşit, balgam oluşması gibi üst solunum yolu rahatsızlıklarına karşı şifa sağlar. Kışın sık sık karşılaştığımız ses kısıklığına karşı da koruma sağlar. Dalak, böbrek ve karaciğere fayda sağlar. Vücudu toksinlerden korur. Antimikrobiyal, antioksidan ve tonik özellikleri vardır. Gut hastalığına karşı da kullanılabilir. Ferahlatıcı ve rahatlatıcı etkisi vardır. Vücuttaki çıbanlar ve yaraları iyileştirir. Sindirim sistemini rahatlatır, hazımsızlığı ve kabızlığı önler. Mesane taşlarına ve idrara çıkma zorluğuna karşı tüketilebilir.

Tansiyona Zararı Var Diyorlar Bunun Hakkında Neler Söyleyeceksiniz?

Bu günlük şerbettir. Bunları günlük olarak kullanıyoruz, günlük olarak yapıyoruz. Biz alan müşterilere de yeteri kadar alın diyoruz. Alan götürüyor dolapta 3 – 4 gün bekletip içtikten sonra o meyan şerbeti bozulmuştur. Onun için zararı olur. Ama meyan şerbetinin faydası vardır tansiyona zararı olmaz, olsaydı bende olurdu, babamda olurdu. 70 sene babam yaptı 40 senede ben yaptım. 130 yaşında da babam rahmetlik oldu. Şerbetçi Hamido dediğin zaman herkes tanır.

Urfa Halkına Ne Gibi Tavsiyelerde Bulunursunuz?

Urfa halkından içen çok, yabancı da tadımlık olarak nadiren içiyorlar. Benim tavsiyem ramazanda fazla almasınlar, meyan öz şerbetçilerden alsınlar. Attar pazarında meyan kökü var, o bizim kullandığımız meyan kökü değil.

Meyan Şerbeti Alırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Özellikle temizliğe dikkat edilir. İçtikten sonra tadına dikkat edilir. Burada zaten bizim yerimiz belli, adımız belli, mekânımız belli. 

Bize zaman ayırdığınız için teşekkür ederim. Ben teşekkür ederim.

MEYAN KÖKÜ

Baklagillerden, ırmak kenarlarında, sulak ve nemli yerlerde yabani olarak yetişen bir bitkidir. Boyu 50-150 santim bazen de 200 santimi bulabilir. Çok yıllık bir bitkidir. Yaprakları kanat şeklindedir. Yaprakçıklar, eliptik şekilde, kenarları bütün, üstü koyu yeşil, altı grimsi yeşil ve tüylüdür. Çiçekleri; leylaki, açık morumsu leylaki, pembemsi leylaki renkte, kelebek şeklinde, kupa yaprakları boru şeklinde, boğumlarda genellikle altılı başak görünümündedir. Meyveleri, esmerimsi kırmızı renkte, fasulye kapsülü şeklinde, içinde 3-6 adet esmer renkte tohumları bulunur. Kökleri kazık şeklinde, ana kök ve sürgün yan köklerden meydana gelir. Yan kökler sayesinde bitki kısa zamanda çevresine yayılır. Yan kökler bazen metrelerce uzunlukta dışı grimsi esmerler esmerimsi kırmızı arası renktedir. Yetiştirildiği yerler, vatanı Türkiye, Akdeniz ülkeleri, Ukrayna, Rusya, Türkistan olup günümüzde ılıman iklimli olan her yörede yetiştirilebilir. Toplanması Saklanması, meyan kökleri söküldükten sonra yıkanır, 15-40 cm boylarında doğranarak kurutulur, nemden ve güneş ışınlarında uzakta muhafaza edilir. Meyan kökleri soyulduktan sonra veya soyulmadan kurutulur, bu nedenle soyulmuş ve soyulmamış diye iki türü mevcuttur. Meyanın rizom kökü, normal şekere göre elli kat daha tatlı olan glisirizin ile flavon, saponin ve kumarin adı verilen maddeleri, tadı acı uçucu yağlan, nişasta ve yapışkan bitki sıvısını içerir. Kullanıldığı Yerler, bu kökler ilaç ve bira endüstrilerinde, kolalı içeceklerin yapımında kullanılır. Anadolu’da bu kökten şerbet yapılarak içilir. Üç yıllık köklerinden elde edilen meyan balı, koyu renkli toz, çubuk ya da dörtgen şeklindeki parçalar halinde satılır ve ilaç olarak kullanılır.

MEYAN KÖKÜNÜN ZARARLARI, YAN ETKİLERİ VE KİMLER KULLANMAMALIDIR?

Fazla tüketilirse eklemlerde ve yüzde ödem oluşturabilir, yüksek tansiyona sebep olabilir ve vücutta potasyum kaybına yol açabilir. Bu yüzden bu bitkinin fazla tüketilmesi zararlıdır. Ayrıca vücutta sıvı birikmesine ve böbrek rahatsızlığına yol açabilir.

Bu şifalı bitkinin faydaları kadar zararları da bulunabilir. Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki her bitkinin fazlası zarardır ve meyan kökünün de aşırı kullanımı zarar verebilir. Ayrıca bazı durumlarda, bazı kişilerin kullanmaması gerekir. Gebelik yani hamilelik sırasında ve emziren bayanların kullanmamasını tavsiye ederiz. Anemi yani kansızlık hastalığı bulunanlar ile hipertansiyon yani yüksek tansiyon hastaları kullanmamalıdır. Çocukların da tüketmemesini tavsiye ederiz. Fazla miktarda tüketilirse yüksek tansiyona ya da baş ağrısına sebep olur