Öztürkmen: Obruklar jeolojik bir olaydır - Videolu Haber
Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza ÖZTÜRKMEN, geçtiğimiz gün Şanlıurfa'da bir pamuk tarlasında meydana gelen "obruk"un jeolojik bir olay olduğunu belirtti.
Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesi Ekinyazı Mahallesi'nde geçtiğimiz günlerde bir pamuk tarlasında yaklaşık 15 metre genişliğinde obruk oluşmuştu. Meydana gelen obruk ile ilgili Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza ÖZTÜRKMEN Şanlıurfa 63 Haber'e önemli ve uyarıcı açıklamalarda bulundu.
SULAR KALKERLİ TOPRAKLARDA KİRECİ ERİTEREK BOŞLUK MEYDANA GETİRİR
Son günlerde ilimizde görülmüş olan bir jeolojik olaydan dolayı açıklama ihtiyacı hissediyoruz. İlimizde son dönemlerde ikinci defadır aynı muhitte ikinci bir çökme olmuştur. Yüzeyde ki çapı 12 ila 15 metre arasında gelişen 2 adet göçük olmuştur. Bu göçüklerin ismi obruk olarak geçiyor. Obruk demek toprak atında ki suyun karbondioksitle birleşerek kireç karbonik asit meydana getirmesi ve bu karbonik asidin kireç minarelerini çözmesi ve daha sonra bu su kitlelerinin hareketi sonucu altta olan boşlukta büyük çökmeler meydana geliyor. Biz ümit ediyoruz ki bu çökmeler ilimiz de tabi ki büyük zararlara yol açmaz. İkinci çökmenin de herhangi bir can kaybına yer vermemesi bizim için sevindiricidir. Normal olarak sular kalkerli topraklarda kireci eriterek bir boşluk meydana getirir. Ülkemizde ki en derin obruk 253 metre derinliğindedir ve büyük bir mağara şeklindedir. Bunun haricinde en fazla obrukta Konya ilimizde bulunmaktadır. Çünkü Konya ilimizin altında dünyanın en büyük gölü vardır hatta tuz gölü de bu çöken gölün sonucunda biriken sulardan oluşmuş bir göldür, gölettir. Obruk daha öncede belki basından takip eden arkadaşlarımız olmuştur. Bir yerde büyük bir çukur açtığınız zaman su hareketi oraya doğru olursa o suyun geldiği bölgede bir çukur meydana gelir. O çukur eğer yüzeyinde ki toprağı taşıyamazsa bir çökme meydana gelir. Yine basından gören duyan arkadaşlarımız olmuştur. Yeni kapı metrosunun inşaatında cerrah paşa tıp fakültesinin bazı binaların çatlaması ve çökmesi bu obruk olayına güzel bir örnektir. Yeraltı suyunda karbondioksit ve su birleşip karbonik asidi meydana getiriyor. Bu kireçli topraklarda kalkerli topraklarda erimeye neden oluyor.
HARRAN OVASININ TOPRAĞINDA KİREÇ ORANI YÜKSEK
Bugün Harran ovasının toprak özelliklerine bakarsak ağır yani kirli topraklardır ve kireç içeriği Harran ovasında yüzde 23,1 ile yüzde 54,2 arasında bizim yaptığımız bilimsel çalışmalarda bu da yüksek kireç oranı olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla suların büyük hareketinde suyun çözücü özelliğinden dolayı, kireci yakmasından dolayı bu olay zaman zaman meydana gelebilecektir. Ümit ediyoruz hiçbir zaman can kaybı olmaz bizim çiftçilerimizden dileğimiz toprak yeraltında ki hareketler duyduklarında, büyük kitle hareketleri duyduklarında ya da buhar tarzında bir duman çıkışında yetkililerle bunu paylaşırlarsa belki çok incelmiş tabakaların tespit edilerek oraların tam çökmeden kontrolü sağlanabilir.
OBRUK OLAYI JEOLOJİK BİR OLAYDIR
Obruk olayı jeolojik bir olaydır. Nasıl ki biz depremleri durduramıyorsak ya da yağmuru durduramıyorsak obrukları da durduramayız. Bunun durması için yapmamız gereken şeyler oldukça zordur. Konya’da yılda 2 tane obruk oluşumu meydana gelmiş. Ve Konya’da uzu yıllardan beri 30’a yakın obruk oluştuğu söyleniyor. Biz Harran ovasında da ümit ediyorum ki çok büyük su, kitle hareketi olmadığı takdirde bundan sonra inşallah karşılaşmayız ama az önce de söylediğim gibi çok dikkat etmemiz lazım.
ÇİFTÇİLER ÇOK DİKKATLİ OLSUNLAR
Çiftçilerimizin kendi arazilerinde görmüş oldukları büyük kütle hareketlerini yani adeta deprem gibi yani büyük çökmeler de ya da bir buhar çıkışında duman çıkışında orayı kontrol altına alarak dikkatlice uzmanları ile paylaşmaları lazım. Ülkemizde Maden Teknik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) Bu konu ile ilgili çok büyük çalışmalar yapmıştır. Halen de devam etmektedir. Ben bu tür olayların her hangi bir can kaybına neden olmadan oluşluğu için mutuyum inşallah şuan obruğu olan çiftçimizin de bir an önce o arazisi doldurularak eski haline döndürülür yoksa yapacak herhangi bir şey yoktur. Çiftçimize ve halkımıza bol bereketli günler diliyorum.