Çocuklar yaklaşık beş-altı yaşlarına kadar yalan ile gerçek arasındaki farkı çok fazla anlayamazlar.Okul öncesi dönemde çocuklarda gerçek dışı konuşmalar sık sık görülebilir. Hayali arkadaşlar vb. yaratır. Bu gibi durumlar çocuklarda görülebilir ve olağandır. Bunlar yalan söylemek değildir. Ancak beş-altı yaşlarına gelindiğinde çocuk artık gerçek ile hayal arasındaki farkı ayırt etmeye başlamaktadır. Bu dönemde çok sık yalan söyleme davranışı gerçekleşiyorsa bu dikkate alınması gereken bir durumdur.
Bazı durumlarda mükemmeliyetçi yapıdaki çocuklarda üzerine çok gidildiğinde yalana başvurabilir. Bu nedenle çocuğa çok baskı yapılmamalıdır, bir kez yalana başvurup kurtulduğunu düşünen çocuk bunu tekrarlayabileceğini unutmamalısınız… Böyle durumlarda anne-baba çocuğu hemen suçlama tavrına geçmemeli aynı zamanda görmezden de gelmemeli. Görmezden gelindiğini hisseden çocuk bu davranışı normalleştirebilir aşırı tepki ise durumu daha kötü yapabilir.
Yalan söyleme durumu anne veya babanın birinde varsa çocuğa yerleşmesi daha kolaydır. Bu yüzden çocukta yalan söyleme durumu varsa önce ailenin diğer üyelerinde olup olmadığı da göz önünde bulundurulmalı. Unutmayın ki çocuk sizin iyi kötü tüm huylarını kendine alır.
Yalan, öz güveni yeterince gelişmemiş çocuklarda da sıkça görülebilir. Özellikle arkadaş ortamında kendine ilgi gösterilsin, kendisini dinlesinler diye birtakım yalana başvurabilir. Bunu fark eden arkadaşları ondan uzaklaştığında, çocuk daha çok çevresini kaybeder. Bunun için öz güveni arttırma yolları araştırılmalıdır.
Aynı zamanda hayal kuran ve yalan söyleyen çocukları ayırt etmek unutulmamalıdır. Çocuk hayal dünyasında yaşadığı birtakım şeyleri yaşamış gibi anlatabilir ama bunda çok ısrarcı olmaz, yalanda ise karşı tarafı ikna etme gayreti daha fazladır.
Yukarıdaki durumlarla karşılaştığınızda;Çocuğunuzu kesinlikle yalancı diye etiketleme yapmayın,Yalan söyleyen çocuğa uygun bir ses tonuyla bunun doğru olmadığı konusunda konuşma yapın,Tekrarlayan ve sizin başa çıkamadığınız durumlarda mutlaka uzmana başvurun.Unutmayın ki bütün çocuklar olumlu yönlendirme ile zamanla şekillenecektir.
Zehra YALÇIN, Çocuk Gelişimi/Okul Öncesi Öğretmeni
